ใครจะคิดว่า "แค่ปัญหาเกี่ยวกับปากและฟัน" อาจกลายเป็นเรื่องเศร้าเนื่องจาก "โรคร้าย" ก็ได้ เพราะจริงๆ แล้ว อาการผิดปกติต่างๆ จากโรคฟัน โรคเหงือก และแผลในช่องปากอาจกลายเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคกับอวัยวะส่วนอื่นๆ ของร่างกาย

          เนื่องจากเชื้อโรคในปากสามารถแพร่กระจายไปได้ทั่วทั้งร่างกาย โดยไปตามกระแสเลือด และท่อน้ำเหลือง หรือแม้กระทั่งการทำฟัน การขูดหินปูนก็เสี่ยงต่อโรคได้เช่นกันไม่เป็นโรคฟันก็เสี่ยง หากปล่อยให้มีเชื้อโรคในช่องปากจำนวนมาก มันอาจแพร่กระจายไปตามทางธรรมชาติได้หากร่างกายไม่แข็งแรง

          เริ่มจาก ทางเดินหายใจ ที่เชื้อโรคสามารถแพร่และลุกลามไปสู่ลำคอ หลอดลม และปอด ทำให้เกิดการอักเสบและติดเชื้อ เช่นหลอดลมอักเสบ หรือปอดอักเสบได้ ส่วนทางเดินอาหาร เมื่อเชื้อโรคถูกกลืนเข้าสู่กระเพาะอาหารและลำใส้ อาจทำให้เกิดเป็นแผลในกระเพาะอาหารและลำใส้ได้เช่นกัน หรือแม้กระทั่งเชื้อโรคจากช่องปากที่สามารถกระจายไปสู่รูหู โดยผ่านทางท่อที่มีติดต่อกันอยู่แล้วตามธรรมชาติ ซึ่งนำไปสู่การอักเสบของหูได้ ฟังแค่นี้ ใครไม่รักษาสุขภาพปากและฟันเริ่มมีเสียว เมื่อปล่อยให้เป็นโรคช่องปาก

          โรคฟันผุเป็นโรคสำคัญในช่องปาก หากปล่อยให้ลุกลามโดยไม่ทำการอุดฟัน การผุจะเริ่มลุกลามสู่โพรงประสาทฟัน ทำให้เกิดการติดเชื้อแพร่กระจายออกจากฟันไปสู่เนื่อเยื่ออื่นๆ บางครั้งการติดเชื้อจะมีการลุกลามไปยังบริเวณที่สำคัญ เช่น ที่ใต้คาง ใต้ตา อาการปวดและบวมจะเพิ่มความรุนแรงขึ้น ซึ่งอาจมีอันตราย ถึงแก่ชีวิตได้

          ในรายที่เป็นปริทันต์ จนกระทั่งบวมเข้าไปในช่องว่างระหว่างกล้ามเนื้อ จะทำให้ไปกดหลอดลมทำให้หายใจไม่ออก

          นอกจากนี้ การอักเสบเป็นหนองของรากฟันกรามบน เชื้อจากฟันมักจะแพร่กระจายลุกลามเข้าไปในโพรงอากาศหรือไซนัสได้ด้วย เพราะรากฟันซี่นี้อยู่ติดชิดกับไซนัสทำให้เกิดเป็นการอักเสบติดเชื้อของไซนัสตามมาจนสามารถกลายเป็นโรคเรื้อรังไปอีกโรคหนึ่ง

          ถ้าหากเชื้อนั้นมีความรุนแรงมากและก่อให้เกิดอาการอย่างเฉียบพลันอาจมีอันตรายอย่างรวดเร็วถึงชีวิต เช่นในรายที่เกิดเป็นโรคโลหิตเป็นพิษ แต่หากเชื้อนั้นมีความรุนแรงน้อยจะทำให้เกิดโรคแบบเรื้อรังค่อยเป็นค่อยไปโดยที่เราไม่ทันสังเกต  เช่น โรคหัวใจ  ความดัน และหลอดเลือด โรคไต และโรคข้ออักเสบ เป็นต้น การแพร่กระจายของเชื้อในลักษณะนี้เป็นการทำลายสุขภาพของร่างกายอย่างช้าๆ แต่แน่นอน เมื่อถึงระยะที่ร่างกายอ่อนแอ มีความต้านทานโรคต่ำ อาการของโรคจึงจะปรากฎให้เห็นโรคเบาหวานกับช่องปาก

        สำหรับคนที่เป็นโรคเบาหวานแล้วเป็นโรคในช่องปากจะทำให้การควบคุมเบาหวานได้ไม่ดี เพราะจะทำให้เหงือกอักเสบง่ายขึ้นได้ เพราะการเป็นเบาหวาน ก็จะทำให้แผลไม่แห้ง หายยาก หากเราสามารถลดการอักเสบของช่องปาก ก็จะทำให้การควบคุมน้ำตาลในเลือดของเบาหวานนี้ดีขึ้นด้วย

         เสี่ยงแค่ไหนเมื่อไปทำฟัน

        แม้จะไม่ได้เป็นโรคในช่องปากแต่การไปหาคุณหมอเพื่อขูดหินปูนก็อาจทำให้คุณเสี่ยงต่อโรคได้ โดยเฉพาะคนที่มีโรคประจำตัวจะต้องแจ้งทันตแพทย์ให้ทราบ เช่น เกร็ดเลือดต่ำ หมายถึง เลือดออกแล้วไม่หยุด

        ในบางกรณีอาจเกิดจากการกินยาละลายลิ่มเลือด โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่กินแอสไพรีน เลือดอาจไหลแล้วไม่แข็งตัว ต้องบอกหมอก่อนการทำฟันซึ่งหมออาจจะให้หยุดยาก่อน 3 วันล่วงหน้า เพื่อเตรียมความพร้อม  นอกจากนี้ยังมีโรคไตและผู้ที่มีประวัติเคยล้างไต เพราะผู้ป่วยเหล่านี้จะได้รับยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด

         โรคที่สำคัญต่อมาก็คือ คนที่มีประวัติการผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจและการใช้ยาละลายลิ่มเลือด อันนี้ต้องระวังเป็นพิเศษเช่นกัน รวมทั้งคนที่เป็นโรคหัวใจ โรคหอบหืด โรคลมชัก ความดันโลหิตสูง และโรคเบาหวาน

         ผู้ที่รับเคมีบำบัด

         หากคนที่จะใช้เคมีบำบัดไม่ได้คำนึงถึงการรักษาทันตกรรมที่เหมาะสมอาจทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ ก่อนการเริ่มเคมีบำบัดควรให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพปากและฟัน โดยต้องหมั่นมาพบทันตแพทย์ เพราะผลแทรกซ้อนจากเคมีบำบัด มีผลต่อระบบเลือด ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยอาการซีด ติดเชื้อง่าย และเลือดออกง่าย นอกจากนี้ ยังสามารถทำให้เกิดภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบ ที่ทำให้เกิดแผลในช่องปาก เกิดการติดเชื้อ มีเลือดออก เกิดการเจ็บปวดและทานอาหารไม่ได้

         ดังนั้นจึงต้องปรึกษาทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ และนี่คงไม่ใช่เฉพาะปัญหาปากและฟันแต่มันอาจเป็นได้มากกว่านั้น การป้องกันจึงดีที่สุด

ที่มา :ประชาชาติธุรกิจ